|
|
| پایین ترین مرتبه نیت در نماز که بدون آن نماز باطل می گردد ، این است که نمازگزار برای اطاعت امر خدا نماز بخواند . انگیزه نمازگزار باید اطاعت امر خداوند باشد که اگر خداوند درباره نماز دستوری نداشت یا نماز مطلوب خداوند نبود ، او نماز نمی خواند . با این مرتبه از نیت و انگیزه ، تنها نماز انسان صحیح خواهد بود و تکلیف از او ساقط می گردد و لازم نیست آن را اعاده یا قضا کند . اما مقبول گشتن نماز در پیشگاه خداوند بسته به آن است که نیت انسان خالص باشد و واقعاً در نماز قصد تقرب به خداوند داشته باشد و آن نماز موجب رشد ، کمال و نزدیک شدن او به خداوند گردد . چنان که گفتیم ، در برخی از روایات ، عبادت ها و به پیروی آن نیت ها به سه قسم کلی تقسیم می گردند : 1. عبادت بردگان ؛ عبادتی که به دلیل ترس از عذاب الهی به جا آورده می شود ؛ 2. عبادت مزد گیران ؛ عبادتی که به امید رسیدن به ثواب و بهشت انجام پذیرد ؛ 3. عبادت آزادگان ؛ عبادتی که فقط برای خداوند است . همچنین خلوص درجات و مراتبی دارد و عالی ترین مرتبه آن خلوص محض و کامل برای خداوند است که هیچ انگیزه و خواست نفسانی با آن آمیخته نیست ؛ مرتبه ای که برای رسیدن به آن راه طولانی و سختی را باید طی کرد . کسانی که به دلیل ترس از عذاب یا طمع رسیدن به بهشت ، خدا را عبادت می کنند ، به اخلاص کامل نرسیده اند و مرتبه خلوصشان با حب ذات و توجه به خویشتن آمیخته است و تا رسیدن به مرتبه ای از خلوص که انسان خود را نبیند و کاملاً محو و فانی در جمال محبوب گردد ، باید راهی طولانی طی کنند . ما به عیان مشاهده می کنیم که چگونه تشویق ها و تهدیدها و تنبیه ها در افراد معمولی و به ویژه نوجوانانی که تازه به سن تکلیف رسیده اند ، اثر می گذارد و باعث می گردد که آنان نماز بخوانند و چه بسا اگر این تشویق ها و تنبیه ها نمی بود ، نماز نمی خواندند . |
